Το Πελόπιο είναι οικισμός του νομού Ηλείας. Διοικητικά ανήκει στον Δήμο Αρχαίας Ολυμπίας και έχει 1057 κατοίκους (2001). Σχετίζεται με το όνομα του μυθικού Πέλοπα.
Ιστορία
Το χωριό ιδρύθηκε τον 15ο αιώνα κατά τη διάρκεια της οθωμανικής κυριαρχίας. Ιδρύθηκε από τους Τουρκαλβανούς, που το ονόμασαν αρχικά Κριεκούκι, που σημαίνει στη γλώσσα τους “το κόκκινο κεφάλι”. Ονομάστηκε αργότερα Πελόπιο, η οποία ονομασία προέρχεται από τον μυθικό βασιλιά της Πελοποννήσου Πέλοπα.
Κατά το χρόνο του 1718,ομάδες Τουρκαλβανών κατέβηκαν στην Ηλεία και άλλοι παρέμειναν στα μέρη της Γαστούνης, ενώ μεγάλη ομάδα από αυτούς έκτισαν οικισμό στο οροπέδιο, το ονομαζόμενο Λάλα.
Το σημερινό χωριό «Πελόπιο» κατοικούνταν αρχικά από Τουρκαλβανούς και ονομαζόταν «Κριεκούκι», δηλαδή κόκκινη κεφαλή, ασφαλώς από την παρουσία εκεί κάποιου αρματωλού Έλληνα με φουστανέλα και φέσι στην κεφαλή. Η ονομασία «Κριεκούκι» ήταν στην Αλβανική γλώσσα. Το χωριό αυτό διατηρήθηκε έως τις 25 Μαρτίου 1821 ως τούρκικος μαχαλάς, οπότε μετά την κήρυξη της Εθνεγερσίας αποσύρθηκαν προς το Λάλα και ακολούθησε η φυγή τους στις 24-25 Ιουλίου του 1821, μετά την περιβόητη μάχη στο Πούσι.
Αμέσως μετά, το χωριό με το ίδιο όνομα κατοικήθηκε από Έλληνες, οι οποίοι αναπτύχθηκαν λίγο-λίγο δημιουργώντας τη δική τους κοινωνία με τα ήθη και έθιμα και την ορθόδοξη πίστη. Το 1834 το «Κριεκούκι» ορίστηκε έδρα Δήμου με το όνομα «Δήμος Κηθυρίων», παίρνοντας το όνομα του ρύακα που διασχίζει τον κάμπο του και ονομάζεται «Κηθυρεύς», ενώ αργότερα-το 1840-μετονομάστηκε σε «Δήμος Ολυμπίων» προς τιμήν της Αρχαίας Ολυμπίας.
Η ονομασία «Κριεκούκι» διατηρήθηκε έως το 1928 και μετονομάστηκε σε «Πελόπιο» προς τιμήν του Πέλοπα, ο οποίος νίκησε στην αρματοδρομία του βασιλιά της Αρχαίας Πίσης Οινόμαο και πήρε γυναίκα του την κόρη του Ιπποδάμεια.
Πληθυσμός
Το 1981, ο πληθυσμός του χωριού ήταν 924 κάτοικοι, το 1991 αυξήθηκαν σε 1.023, ενώ στην τελευταία απογραφή του 2001 καταγράφηκαν 1.057 κάτοικοι.
Γεωγραφία
Το Πελόπιο βρίσκεται βόρεια της κοιλάδας του Αλφειού. Περιέχει πολλούς λόφους και τα δάση γύρω από την περιοχή ήταν πριν καούν από τις φωτιές του 2007 περίπου 30 με 50 μέτρα ύψος. Τα δάση περιελάμβαναν πεύκα, έλατα και κυπαρίσσια. Οι γεωργικές εκτάσεις βρίσκονται εντός της κοιλάδας, πέριξ του χωριού και της περιοχής.
Οικονομία
Κύρια παραγωγή της περιοχής Πελοπίου είναι τα φρούτα, τα λαχανικά, οι ελιές και τα βοοειδή, μαζί με τις επιχειρήσεις και τις υπηρεσίες. Η πλειοψηφία όμως της αγροτικής παραγωγής ανήκει στις ελιές για την παραγωγή ελαιολάδου.
