Aρχαία Πίσα

Η Πίσα ήταν πόλη-κράτος της αρχαίας Ηλείας.

Η Πίσα βρισκόταν μόλις 4 χιλιόμετρα από την Ολυμπία, πήρε το όνομα του ιδρυτή της Πίσου, ο οποίος ήταν γιος του Περιήρους και εγγονός του Αιόλου ή κατά τον Στράβωνα από την ομώνυμη πηγή. Γνώρισε μεγάλη ακμή στη μυκηναϊκή εποχή και στο κράτος της ανήκε και η Ολυμπία ενώ είχε δικούς της βασιλιάδες . Την εποχή εκείνη η Ηλεία ήταν χωρισμένη σε δύο βασίλεια, των Επειών με έδρα την Ήλιδα και των Νηλείδων με έδρα την Πίσα. Τα δύο κράτη βρέθηκαν πολλές φορές σε αντιπαράθεση για τον έλεγχο των Ολυμπιακών αγώνων ,η Πίσα είχε αρχικά την ευθύνη των αγώνων αλλά αυτό το προνόμιο το πήραν οι Ηλείοι έπειτα από μακροχρόνιο πόλεμο που κράτησε από το 588 πχ μέχρι το 580 που κατέλαβαν την Πίσα. το 464 οι Ηλείοι κατέλαβαν και ισοπέδωσαν την πόλη.

Όταν ο Ηρακλής καθάρισε τους στάβλους του Αυγεία και αυτός αρνήθηκε να τον πληρώσει, κατέλαβε όλη την Ηλεία εκτός από την Πίσα και την σύμμαχο της Πύλο. Τον εμπόδισε ένας χρησμός της Πυθίας. Όταν ο Όξυλος θέλησε να ενώσει την Ηλεία σε ένα κράτος και το εφάρμοσε πολλοί Πισάτες αρνήθηκαν και έφυγαν στην Ήπειρο δημιουργώντας εκεί νέες πόλεις, όπως οι ΕλάτειαΠανδοσία και Βουχέτιο. Αποικία της Πίσας ήταν η Ιταλική πόλη Πίζα.

Σύμφωνα με την μυθολογία οι Πισάτες διοργάνωσαν τους πρώτους αγώνες όταν ο Πέλοπας νίκησε σε αρματοδρομία τον βασιλιά της Οινόμαο και έλαβε ως έπαθλο την κόρη του Ιπποδάμεια.

Επίνειο λιμάνι της ήταν η Φειά.