Η Δημοτική Ενότητα Αρχαίας Ολυμπίας διαμορφώθηκε για πρώτη φορά ως ο πρώην Δήμος που είχε συσταθεί με το πρόγραμμα «Καποδίστριας» από τη συνένωση 23 κοινοτήτων. Αποτελείται από τις Κοινότητες Αρχαία Ολυμπία (έδρα), Αρχαία Πίσσα (Μιράκα), Άσπρα Σπίτια, Βασιλάκι, Ηράκλεια, Κάμενα, Καυκωνία, Κλαδέο, Κοσκινά, Κρυονέρι, Λιναριά, Λούβρο, Μάγειρα, Μουριά, Ξηρόκαμπο, Πελόπιο, Πεύκες, Πλάτανο, Πουρνάρι, Σμίλα, Στρέφι, Φλόκα και Χελιδόνι. Σαν Δήμος λειτούργησε την περίοδο 1999-2010 οπότε, με την εφαρμογή του προγράμματος «Καλλικράτης» το 2010 καταργήθηκε και εντάχθηκε στον νέο Δήμο Αρχαίας Ολυμπίας. Με την βαριά πολιτιστική κληρονομιά της παγκόσμιας μήτρας του Ολυμπισμού, η Δ.Ε. Αρχαίας Ολυμπίας, με έδρα την ομώνυμη Κοινότητα, που είναι και η έδρα του Δήμου, περιλαμβάνει πεδινές και ημιορεινές περιοχές ενώ στο νότιο τμήμα της οριοθετείται από τον ποταμό Αλφειό.