Οι Αρχαίοι Έλληνες διάλεξαν για τόπο λατρείας του Δία και τέλεσης των Ολυμπιακών Αγώνων ένα από τα πιο γραφικά μέρη της Πελοποννήσου, μια περιοχή ιδιαίτερου φυσικού κάλλους, στους πρόποδες του Κρόνιου λόφου και τη καταπράσινη κοιλάδα του μυθικού ποταμού Αλφειού,στο σημείο όπου δέχεται τα νερά του παραποτάμου του Κλαδέου.
Εδώ, στην Ολυμπία, όπως πίστευαν οι Έλληνες, πρώτοι εγκαινίασαν τους αγώνες οι Ολύμπιοι θεοί. Ο Ζευς νίκησε τον Κρόνο στην πάλη, ενώ ο Απόλλων κατέβαλε τον Άρη στην πυγμή και τον Ερμή στο δρόμο. Έκτοτε το Ιερό της Ολυμπίας αναγνωρίζεται πανελλήνια ως το κατ’ εξοχήν αγωνιστικό – θρησκευτικό κέντρο με ακτινοβολία και απήχηση στον γνωστό τότε κόσμο.
Στην ελληνική μυθολογία αναφέρεται ότι ο Ηρακλής πήγε κάποτε τα τέσσερα αδέλφια του στην Ολυμπία για να τρέξουν στον πρώτο αγώνα δρόμου που έγινε ποτέ και στεφάνωσε τον νικητή με ένα κλαδί απο την ελιά που είχε ο ίδιος φυτέψει εκεί. Ιστορικά πάντως, το 776 π.Χ. τελείται η πρώτη Ολυμπιάδα και για 1.200 συνεχή χρόνια, τα “Ολύμπια”, η πιο λαμπρή απο τους πανελλήνιους αγώνες, τελούνται προς τιμήν του Δία. Η Ηλεία ολόκληρη κηρύσσεται ιερή περιοχή του Διός και απαραβίαστη.
Μάλιστα για την ακίνδυνη προσέλευση των αθλητών και των επισκεπτών του Ιερού και την απρόσκοπτη διεξαγωγή των Αγώνων, κηρύσσεται η Ιερή εκεχειρία, με την οποία αναστελλόταν για ένα μήνα κάθε εχθροπραξία μεταξύ των ελληνικών πόλεων-κρατών.
Οι αγώνες συνεχίστηκαν μέχρι το 393 μ.Χ., όταν ο Θεοδόσιος ο Β’ επικύρωσε την κατάργηση τους. Ο θεσμός των Ολυμπιακών Αγώνων ανανεώθηκε το 1896 από τον βαρόνο De Coubertin με την έμπνευση και την αποφασιστική συμπαράσταση του Δημητρίου Βικέλα.
Το 2004, αποτελεί χρονιά ορόσημο για τη χώρα μας, καθώς η Αθήνα διοργάνωσε για δεύτερη φορά Ολυμπιακούς Αγώνες μετά το 1896, και για πρώτη φορά στη σύγχρονη εποχή, σε αυτόν ακριβώς τον τόπο, την Αρχαία Ολυμπία διεξήχθη αγώνισμα και συγκεκριμένα η σφαιροβολία ανδρών και γυναικών, με νικητές τον Γιούρι Μπιλόνγκ από την Ουκρανία και τη Γιουμιλέιντι Κούμπα από την Κούβα. Η Ολυμπιακή Φλόγα ξεκινώντας από την Αρχαία Ολυμπία ταξίδεψε μέσω της λαμπαδηδρομίας και στις πέντε ηπείρους για πρώτη φορά, ενώ για τη μεταφορά της χρησιμοποιήθηκαν πέρα από τους λαμπαδηδρόμους, αυτοκίνητα, αεροπλάνα, πλοία, βάρκες, ποδήλατα και μοτοσικλέτες, διανύοντας μια απόσταση διάνυσε απόσταση μεγαλύτερη των 78.000 χιλιομέτρων.
Οι Ολυμπιακοί Αγώνες γεννήθηκαν και μεγαλούργησαν στην Ολυμπία, μέσα από την τρισδιάστατη υπόσταση Φύση – Θεός – Άνθρωπος και τον ολοκληρωτικό διάλογο. Υπάρχουν τοπία που μιλούν για τους θεούς και τοπία όπου οι θεοί μιλούν στον άνθρωπο. Όταν ο κόσμος ήταν ακόμα νέος και γεμάτος θεούς, τέτοιους χώρους, φορτωμένους με νόημα διάλεγαν οι Έλληνες για να επικοινωνήσουν μαζί τους.
Η Αρχαία Ολυμπία, ένα από τα πιο σημαντικά μέρη της αρχαιότητας στην Ελλάδα αποτελεί παγκόσμιο χώρο για τον Αθλητισμό, τον Πολιτισμό και την Ειρήνη. Η εξέλιξη της Ολυμπίας βασίστηκε αποκλειστικά στους Ολυμπιακούς Αγώνες και την επίδρασή τους στον ελληνικό και όχι μόνο αρχαίο κόσμο. Όλες οι ελληνικές πόλεις και οι αποικίες τους από τον Εύξεινο Πόντο έως την Ιωνία και τη Μεσόγειο, συμμετείχαν στις αθλητικές και λατρευτικές δραστηριότητες του ιερού αλλά και στην διαμόρφωσή του χτίζοντας διάφορα οικοδομήματα και αφιερώνοντας αναρίθμητα αγάλματα.
Σήμερα στον ιστορικό τόπο της Αρχαίας Ολυμπίας, η Ολυμπιακή φλόγα ανάβει κάθε φορά που τελούνται Ολυμπιακοί Αγώνες και μεταφέρεται στην Πόλη που διοργανώνονται για να φωτίζει με το μήνυμα της ειρήνης και της δημιουργικής άμιλλας τους νέους σε όλα τα μήκη και πλάτη της γης. Η επίσκεψη στην Ολυμπία είναι η επιστροφή στον γνήσιο κόσμο, στον θαυμαστό χώρο όπου μέσα από τη φυσική προσπάθεια, καλλιεργήθηκε η ομορφιά του ανθρώπινου σώματος και μέσα από την ευγενική άμιλλα, το αγωνιστικό ήθος και η ιδέα της ειρήνης.
